Уул уурхайгаас хэт хамаарсан эдийн засгийн ?н??гийн загвар нь ирээд?йд тогтвортой ?с?лт авчрах нь эргэлзээтэй б?г??д ирээд?йн ?с?лтийн зогсонги байдалд ч х?ргэх эрсдэлтэй.
Энэ нь уул уурхайд т?шиглэсэн эдийн засгийн ?с?лт, т??нээс хамаарах хамаарал нэмэгдэж байгаагаар илэрч байна. Уул уурхайн б?тээгдэх??н ?йлдвэрлэж олсон орлогын нэг ам.доллар б?рээс д?нг?ж нэг центийг л Монгол Улс хуримтлуулдаг тул улс орны ?р ихээр нэмэгдэж, хуримтлалын хэмжээ тогтмол буурч, ?н??гийн эдийн засагт нэмэлт дарамт болж байгаа юм.
Уул уурхайд т?шиглэсэн эдийн засаг богино хугацаанд томоохон ?р ашгийг дагуулдгаас ??дэн Монгол Улс богино хугацаанд уг ?р ашгийг х?ртэхэд л т?вл?рч байна. сайшаалтай. Амьдралын чанар сайжирахын хэрээр Монгол Улс х?м??н болон биет капиталын н??ц эдийн засгийн б?тцийн хувьд ижил т?стэй улс орнуудтай харьцуулахад баялаг байна. Гэвч эдгээр нь уул уурхайн салбараас олж буй ихээхэн орлого, ?лэмж хэмжээний гадаад зээллэгийн ?р д?нд бий болсон юм. М?н ?г??м?р (гэвч ?р ашиг багатай) нийгмийн халамжийн тогтолцоог б?рд??лэх, т?р??с х?р?нг? оруулалтын том х?т?лб?р??дийг эхл??лэх гол эх ??свэрийг уул уурхайн салбарын орлогоор б?рд??лжээ.
Олон ололт, амжилт байгаа ч Монгол Улсад м?н олон сорилтууд тулгарч, тэдгээр нь уур амьсгалын ??рчл?лт, КОВИД-19 цар тахлын улмаас улам хурцдах эрсдэлтэй байна. Энэ нь эдийн засгийн ?с?лтийг цогцлоохдоо б?тээмжийг тогтвортой ?сг?х замаар бус капитал хуримтлуулах, байгалийн баялгийг эрчимтэй ашиглах замаар бий болгосонтой холбоотой. М?н, туйлын ядуурлыг арилгасан нь хангалттай цалинтай ажлын байр бий болгосноос бус ?г??м?р нийгмийн халамжийн тогтолцоог бий болгосонтой холбоотой юм.
Уул уурхайн баялгийн ?г??жийг т??нээс хамаарах хамаарлаа аажмаар бууруулах чиглэлд зарцуулахын оронд Монгол Улс улам б?р донтож байна. Уур амьсгалын ??рчл?лтийн талаарх зовнил, х?р?нг? оруулагчдын тогтвортой байдлыг х?сэх х?лээлт, Хятад Улсын н??рсний хэрэглээгээ бууруулах том зорилго, КОВИД-19 цар тахлын с?р?г н?л?? зэргээс шалтгаалан уул уурхайн гол т??хий эдийн эрэлт унаж байгаа нь Монгол Улсын эдийн засгийн дээр дурдсан б?тцийн эмзэг байдлыг улам х?ндр??лж байна.
Монгол Улс уул уурхай, мал аж ахуй, ноолуур, аялал жуулчлалын ?р шимийг ил??тэй х?ртэх нь з?йтэй. Гэвч дундаас дээш орлоготой, т?р?лжс?н эдийн засгийн суурийг тавихын тулд Монгол Улс ил?? ихийг хийх шаардлагатай байна.
- Юуны ?мн?, ?н??гийн хэрэглээг хамгийн дээд т?вшинд х?ргэхэд бус эдийн засгийн м?чл?гийн б?хий л ?ед хэрэглээг тогтвортой байлгах, тэнцвэрж??лэхийн тулд т?свийн ил тод д?рэм, т?свийн тогтвортой байдлын хараат бус з?вл?л, зах зээлийн журмаар тогтох ханшийн тогтолцоо, сайн ажилладаг тогтворжуулалтын сан зэргийг ашиглан м?чл?г с?рс?н т?с?в, м?нг?ний бодлогыг хэрэгж??лэх хэрэгтэй.
- Хоёрдугаарт, ?рс?лд??нийг нэмэгд??лэх, х?р?нг? оруулагчийн эрх ашгийг хамгаалах, ?р ашигтай компаниудад х?р?нг? оруулах, бизнесээ ?рг?ж??лэх боломжийг олгох, эрх тэгш н?хц?лийг б?рд??лэхийн тулд х?р?нг? оруулалтын орчинг эрс сайжруулах хэрэгтэй.
- Гуравдугаарт, з?вх?н бараа, б?тээгдэх??нийг т?р?лж??лэхэд чиглэсэн охор сэтгэлгээг халж, баялгийг нэмэгд??лэх, ялангуяа, боловсролтой залуу ажиллах х?чин, т??ний дотор эмэгтэй ажиллах х?чинг сайн ашиглахад чиглэсэн холч сэтгэлгээнд шилжих хэрэгтэй.
- Эцэст нь, улс орон даяар эдийн засаг дахь улс т?рийн оролцоог багасгах, ил тод байдлыг ?рг?ж??лэх, эрх з?йн зохицуулалтын чанарыг сайжруулахад чиглэсэн засаглалын суурь шинэчлэлийг яаралтай хэрэгж??лэх шаардлагатай.
С??лийн жил??дэд макро эдийн засгийн менежмент сайжирч, нэлээдг?й ахиц гарсан нь шинээр байгуулагдсан засгийн газарт шинэчлэлийн бодлогоо ?ргэлжл??лэх боломжийг олгохоор байна. Улсын т?свийн удирдлагад 2017 оноос хойш урьд ?мн? байгааг?й ихээхэн ??рчл?лт гарсан гэж харагдаж байна. Тухайлбал, с??лийн гурван жилийн хоёр жилд т?свийн тэнцэл ашигтай, ДНБ-д эзлэх улсын ?рийн хэмжээ гурван жил дараалан буурч, с??лийн гурван жилд ДНБ-ий 2.5 хувиас ил?? хэмжээний хуримтлалыг т?свийн Тогтворжуулалтын сан, Ирээд?йн ?в санд жил б?р хуримтлуулсан зэрэг нь Монгол Улсын макро эдийн засгийн удирдлагын алдаа оноотой т??хэнд гарсан томоохон амжилт юм.
Сонирхолтой нь шинэ ??рчл?лт шинэчлэлийг нэвтр??лэх замаар бус ?н??гийн тогтолцооны шинэчлэлийг амжилттай хэрэгж??лэх замаар дээрх ?р д?нд х?рсэн байна. Энэ нь улс т?рийн з?в х?сэл эрмэлзэл, удирдлага байвал м?нг?, ханшийн бодлого, санх??гийн салбар, бизнесийн орчин, х?д?лм?рийн зах зээл зэрэг бусад чиглэлээр ч амжилт гаргах боломжтой гэдгийг харуулж байна.