Баянцагаан сум нь Баянхонгор аймгийн т?в??с 230 км алслагдсан. Д. Эрдэнэсувд 2007 оноос хойш малын эмчээр ажиллаж байгаа б?г??д Баянцагаан сумын 200 гаруй малчин ?рхийн 200.000 малыг хариуцан ажиллаж байна. Хамгийн алслагдсан малчин ?рх сумын т?в??с 120 гаруй км-ын зайд амьдардаг.
Хувийн мал эмнэлэг, ?ржлийн нэгжийн эмчийн хувьд тэрээр сумын мал с?ргийг ?вчн??с урьдчилан сэргийлж, ямар нэг ?вчин гарахад газар дээр нь очиж судлан, онош тогтоодог ба шаардлатагай бол аймгийн мал эмнэлэг р?? дээжийг нь х?рг??лэн, тайлан мэдээ бэлтгэдэг юм.
Т??ний ажлын ачааллын талаар асуухад: “Хавар цагт хамгийн их ачаалалтай байдаг, энэ нь улирлын онцлог бас т?л мал хорогдох эрсдэл ?нд?ртэй холбоотой” гэж хэлээд “Орон нутгийн чанартай малын ?вчнийг эс тооцвол манай сум малын ?вчн??р харьцангуй тайван,” гэж нэмж хэллээ.
Мал эмнэлгийн ?злэг, лабораторийн шинжилгээ зэрэг мал эмнэлгийн ажил, ?йлчилгээг Малын удмын сан, эр??л мэндийг хамгаалах хуулийн х?рээнд явуулдаг. Ингэхдээ сумын тамгын газар, мал эмнэлэг ?ржлийн тасаг, малчид болон сумын мал эмнэлгийн хооронд жил б?р гэрээ байгуулан ?йлчилгээ ?з??лдэг байна.
“Бидний з?гээс ?з??лэх б?хий л ажил, ?йлчилгээг гэрээнд тусгасан байдаг. Жишээлбэл, нэг малчин малдаа ямар нэг нийтлэг биш з?йл ажиглагдах эсвэл мал нь олон тоогоор хорогдож байгаа тухай мэдээлэл ?г?х?д би очиж ?йлчилгээ ?з??лнэ. Тухайн малчны хотонд очих миний унааны зардлыг малчин хариуцдаг. Энэ зардал гэдэг нь голдуу бензин л байдаг. ?мн? машинааор очдог байхад зардал их ?нд?р тусдаг байлаа. Харин энэ мотоциклоор очиход зардал буурч байгаа юм. Одоо мотоциклоо унаж сурна даа,” гэв.
Нэг малд 200 т?гр?г??р тооцож паразитийн эсрэг ?йлчилгээ малчдад ?з??лдэг б?г??д 130 т?гр?г??р авах эмийг малчин т?лж, цаана ?лдсэн 50-70 т?гр?г нь ?йлчилгээний х?лс болдог.
Т?р??с хэрэгж??лж буй зарим бодлогын ?р д?нд малчдын дунд малынхаа эр??л мэндэд анхаарах ёстой гэсэн ойлголт, хандлага нэмэгдэж байна. Ингэснээр малчид ??рсдийн х?р?нг? болсон малын эр??л мэндийн ?йлчилгээний зардлаас хуваалцах х?сэл эрмэлзэл нэмэгдэж байна. Жишээлбэл, ноос эсвэл ширний урамшуулал авах бол малаа эр??л байлгах ёстой гэж заасан байдаг. М?н т?слийн х?рээнд хэрэгж??лсэн т?р?л б?рийн сургалт, олон нийтэд чиглэсэн ?йл ажиллагаа, малаа эр??л байлгах талаарх мэдээллийг малчдад х?ргэхэд дэмжлэг болов.
Т??нчлэн, малчдын зээлийн х??г сарын 18-аас 10 хувь болгон бууруулсан. Ийм х??тэй зээл авахын тулд малчин малаа эр??л байлгаж, зохих хугацаанд нь вакцинжуулсан байх ёстой гэж заасан байдаг.
Х?нс, х?д?? аж ахуй, х?нг?н ?йлдвэрийн яамны Т?рийн нарийн бичгийн дарга Л. Баяртулга: “Малчдыг зах зээлтэй холбож, мал аж ахуйд суурилсан ?йлдвэрлэлийн б?тээмжийг нэмэгд??лэх замаар х?д??гийн х?н амын амьжиргааг сайжруулах, х?нсний аюулг?й байдлыг хангах нь Засгийн газрын тэрг??н зорилтуудын нэг билээ. Х?д?? аж ахуйн маркетинг т?с?л нь Засгийн газрын 2016-2020 оны ?йл ажиллагааны х?т?лб?р ялангуяа Х?д?? аж ахуйн салбарт баримтлах т?рийн бодлогод тусгагдсан зорилтуудыг биел??лэхэд чухал ??рэгтэй юм,” гэв.
Малын эр??л мэндийн талаарх малчдын мэдлэгийг дээшл??лж, шаардлагатай тоног т?х??р?мж??р ханган, ?йлчилгээг малчдад улам ойртуулах нь Монголын мал аж ахуйн салбарт эерэг ??рчл?лт??дийг авчирч байна. Эдгээр ??рчл?лт нь н??длийн мал аж ахуйг хадгалах гэсэн х?сэл болоод олон улсын ?рс?лд??нт зах зээлд гарч эдийн засгаа т?р?лж??лэх гэсэн зорилтыг хэрэгж??лэхэд хувь нэмэр оруулах нь гарцааг?й юм.
