?Свесни сме за тоа што може да се направи,“ вели Ри?ад Тиквеша, претседател на Екотим, здружение за заштита и унапредува?е на природата, животната средина и на здрав?ето во Босна и Херцеговина.
Според Тиквеша, посто?ат три главни препораки за креаторите на политиките ?Пониски емисии, пониски емисии и пониски емисии.“
?Има три основни насоки за делува?е,“ продолжува Тиквеша, ?пониски емисии од затоплува?ето, од транспортот и од енергетските об?екти – последното значи постепено напушта?е на посто?ните об?екти што произведуваат и трошат големи количества ?аглен и се извор на енормно загадува?е.“
Освен негативните вли?ани?а на емисиите врз животната средина во Западен Балкан, овие загадувачи се и скапи и смртоносни. Емисиите од загрева?е, од електричните централи, од печките на цврсто гориво и од други извори заедно формираат ситни честички (РМ) во воздухот што може да се вишат кога нивниот ди?аметар е помал од 10 микрони. Изложува?ето на честички РМ 2,5 е особено опасно за здрав?ето, биде??и тие може да продрат многу длабоко во белите дробови и во крвотокот. Во Босна и Херцеговина како резултат на изложеност на загадува?е на амбиенталниот воздух со честички РМ 2,5. Оваа проценка за е 1.600 смртни случаи и 760 смртни случаи во .
Загадува?ето на воздухот и понатаму останува водечки фактор на ризик за животната средина придонесува??и со наголемо заедничко учество на смртните случаи и инвалидитетот во Западен Балкан. Исто така, проценетите годишни економски трошоци поврзани со штетите по здрав?ето предизвикани од ова загадува?е се запрепастувачки, со просечни 240 милиони долари во Косово (3,6% од БДП), 750 милиони долари во Северна Македони?а (6,9% од БДП) и 1,38 мили?арди долари во Босна и Херцеговина (8,2% од БДП) во 2016 година.
Здравствените и економските предизвици предизвикани од отровните честички се засилуваат со другите загадувачки материи што го деградираат квалитетот на воздухот, придонесуваат за емисиите на стакленички гасови и имаат негативно вли?ание врз квалитетот на животот на секо? поединец што живее во Западен Балкан. Признава??и ги овие растечки предизвици, лидерите во Западен Балкан амбициозно ?а изрази?а сво?ата намера да работат кон целта за 2050 година за ?аглеродно неутрална Европа , а Светска банка останува посветена во поддршката на оваа цел.
Оваа поддршка вклучува спроведува?е на проекти обмислени за справува?е со предизвиците на загадува?ето на воздухот, врз основа на спроведена анализа за подобро разбира?е на проблемот што може да го поткрепи диза?нот на овие интервенции за да се зголеми нивната ефективност во намалува?ето на емисиите, подобрува?ето на здравствените исходи и намалува?ето на економските вли?ани?а на загадува?ето на воздухот.
Во последните петнаесет години, Светска банка има инвестирано пове?е од 250 милиони долари во подобрува?е на енергетската ефикасност и намалува?е на загадува?ето на воздухот и на емисиите на стакленички гасови низ регионот – вклучително и во иници?ативи за намалува?ето на вкупната побарувачка за топлина, за замена на застарените котли на дрва и ?аглен и за зголемува?е на користе?ето на поефикасно осветлува?е.
Проектите во , , , и во помогнаа во намалува?ето на потрошувачката на енерги?а и на користе?ето на фосилните горива во зградите, поттикнува??и ?а енергетската ефикасност и намалува??и ги локалните и глобалните емисии низ регионот. Во Косово, со ова се очекува да се создаде заштеда на енерги?а еквивалентна на околу . Во , мерките за енергетска ефикасност помагаат да се демонстрира големиот потенци?ал за заштеда на енерги?а и придобивките поврзани со подобрува?а во ?авните згради - со заштеда на енерги?а и ?аглерод за 61 реконструиран об?ект се проценува дека е еднакво на отстранува?е 80.000 автомобили од улица.
Светска банка и понатаму ?е продолжи да им помага на зем?ите од Западен Балкан во праве?ето на нивните економии позелени со инвестира?е во чисти извори на енерги?а, помага?е на затвора?ето на рудниците што предизвикуваат големо загадува?е на еколошки и соци?ално одговорен начин и со помош во зголемува?ето на енергетската ефикасност и на намалува?ето на вли?анието врз нивните економии. Оваа работа вклучува и нова студи?а за одржливоста на загрева?ето во Босна и Херцеговина, Косово и Северна Македони?а диза?нирана да им помогне на властите да утврдат одржливи алтернативи со кои ?е се заменат големите загадувачки системи, истовремено анализира??и ги реформите на политиките и на регулативата за промовира?е на одржливото загрева?е и за определува?е на финансиски механизми за помош на секторот домува?е во транзици?ата кон поодржливи можности. Иако претставува предизвик, оваа агенда за намалува?е на загадува?ето и на учеството на ?аглеродот во секторот на затоплува?ето во зем?ите има потенци?ал да биде една од на?ефективните и на?вредните интервенции во оваа сфера.
Понатамошното става?е на економиите во Западен Балкан на зелена патека ?е значи дека сите гра?ани можат економски да просперираат додека дишат чист воздух и пи?ат чиста вода што претставува тро?на добивка со ко?а се подобрува начинот на живот и здрав?ето и се создава одржлив раст кон почиста и поздрава иднина.
